Het woningtekort staat al lang op de politieke agenda en het tekort blijft elk jaar stijgen. Het is een pijnlijk dossier en veel partijen vinden het ook niet meer acceptabel. Er moet dus echt wat gaan gebeuren. En dat wordt ook duidelijk in de verkiezingsprogramma’s vermeld. D66 noemt het een ‘stille ramp’, volgens Forum voor Democratie is er een wooncrisis en ook veel andere partijen spreken van een ‘woningnood’. Gemeenten kunnen de grote bouwprojecten vaak niet aan. Ze zijn onderbezet en niemand heeft er tijd voor, laat staan gekwalificeerd genoeg om de woning problemen aan te pakken. De partijen komen ook met allemaal plannen om het tekort aan te pakken. Maar het komt er eigenlijk op neer dat er per jaar zeker 100.000 nieuwe woningen gebouwd moeten worden. De komende jaren gaat het in totaal om één miljoen huizen. Dit zijn vooral huizen voor starters, studenten, mensen met een laag inkomen (sociale woningbouw) en voor de middeninkomens.
De mislukte strategie: overheid nauwelijks betrokken bij woningbouw
De meeste partijen zijn het ook eens over de oorzaak van het mislukte ‘bouwen, bouwen, bouwen’ waar de coalitie 4 jaar lang op aandrong. Er zijn allerlei woningakkoorden gesloten, maar toch bleef het woningtekort groeien. Het probleem is dat de overheid nu nauwelijks over de woningbouw gaat. Maar vooral bouwbedrijven, woningcorporaties en beleggers bepalen wat ze willen bouwen. En gemeenten en provincies bepalen waar dat moet gebeuren. Daarbij maken complicerende (inspraak-)procedures en tijdrovende behandelingen van bouwaanvragen het niet makkelijker. Een totstandkoming van een nieuwe wijk duurt nu al snel 10 jaar!
Partijen willen meer regie bij het verdelen van de schaarse grond
In Den Haag willen ze dat het roer omgaat. En dat begint met een nieuw minister voor Ruimtelijke Ordening. Dat willen twaalf van de zittende partijen. VVD houdt niet van het optuigen van nieuwe ministeries, maar spreekt wel over “meer regie bij het verdelen van schaarse grond”. Het rijk wil de touwtjes dus weer terug in handen krijgen. Ze willen niet meer lijdzaam afwachten of gemeenten en provincies wel snel genoeg de juiste vergunningen afgeven. De rijksoverheid wil zich de komende kabinetsperiode dus meer met het aanwijzen van bouwlocaties bemoeien. Partijen willen op allerlei plekken naar stadsuitbreidingen kijken. Denk aan Almere Pampus, Valkenburg, Utrecht en Nijmegen (D66), Lelystad en Almere (ChristenUnie), Schiphol (Forum voor Democratie). Het CDA denkt zelfs aan het bouwen van een complete stad, maar ze hebben nog geen exacte locatie hiervoor gevonden.
PvdA is voor Prins Bernhard-belasting
Partijen willen speculanten harder aanpakken. Zo wil de VVD bijvoorbeeld speculatie tegenaan en wil de PvdA praten over het invoeren van de Prins Bernhard-belasting waarbij ‘pandjesbazen’ met meer dan 5 huizen meer belasting moeten betalen. Daarnaast wil het nieuwe kabinet proberen om de huurprijzen aan te passen, zodat duurdere huizen gemakkelijker bereikbaar zijn voor onder andere middeninkomen. Ook willen ze starten met de ontwikkeling van kleinschalige seniorenwoningen. Deze wens vind je in alle partijprogramma’s terug.
Geen oplossing voor de korte termijn
Er zijn dus volop plannen gemaakt, maar deze plannen bieden nog geen oplossing op korte termijn. Zo voorspelde het Planbureau voor de Leefomgeving al dat het woningtekort voorlopig niet verdwijnt door een tekort aan bouwgrond en bouwvakkers. Sommige hebben wel hoop gevestigd op flexwoningen en op het snel ombouwen van leegstaande kantoren. Meer mensen werken thuis door corona en de ombouw van overbodige kantoren gaat sneller dan het oprichten van een complete nieuwe wijk. Het is nog even afwachten hoe het nieuwe kabinet geformeerd wordt. Daarna zullen pas de nieuwe bouwplannen ontworpen worden en weten we pas welke plannen echt uitgewerkt gaan worden.
Niet lullen maar vullen
Het grootste gevaar van dit alles, is dat als er een nieuwe minister voor Wonen komt, en de politiek weer meer regie gaat krijgen over de woningmarkt, dat de onoverkomelijk lange processen het natuurlijk niet makkelijker maken op gebied van daadkracht. Het politieke geleuter gaat door, met als gevolg wellicht meer maatregelen, meer obstakels, een verbod hier en daar om woeker prijzen tegen te gaan. Wie onderneemt actie om het bouwtempo hoger te krijgen voor meer woningen? De markt van beleggers, vastgoed investeerders en andere betrokkenen zullen de schuld wel weer krijgen, en de vele woningzoekenden blijven zitten met het probleem.
